Paterson

Ο χρόνος διαστέλλεται και παγώνει την ίδια στιγμή. Στο κινηματογραφικό σύμπαν του Jim Jarmusch η καθημερινότητα αποκτά την δική της διάσταση. Τα ιδιαίτερα επαναλαμβανόμενα κινηματογραφικά πλάνα κρατάνε τον ρυθμό, ένα ρυθμό που διαπερνά την ταινία από την αρχή μέχρι το τέλος, καθώς σαν ακορντεόν ή σαν λεωφορείο φυσαρμόνικα πλησιάζει και χωρίζει τα όμοια, τα ομοζυγωτικά, από τα ετερώνυμα, αυτά που κινούνται με διαφορετικές ταχύτητες και προς αντίθετες κατευθύνσεις.

Ο Paterson (Adam Drive) ένας cool, χαμηλών τόνων οδηγός λεωφορείου, που γράφει ποιήματα και που προσλαμβάνει τον κόσμο γύρω του με έναν ιδιαίτερο προσωπικό τρόπο, καθώς κινείται «σαν σε σταθερή τροχιά» απαράλλαχτα ίδιος, όμως κάθε μέρα και διαφορετικός. Η σύντροφός του η Laura (Golshifteh Farahani) αεικίνητη, πρωτότυπη, τρυφερή, δημιουργική, με καλλιτεχνικές ανησυχίες και ένας ζηλιάρης εγωκεντρικός και εκδικητικός σκύλος ο Marvin (Nellie). Οι υπόλοιποι χαρακτήρες, πρόσωπα που κινούνται ανάμεσα στην πραγματικότητα και στην φαντασία, τόσο υπαρκτοί όσο τα όνειρα ή οι περαστικοί διαβάτες και οι επιβάτες του λεωφορείου, που διαρκούν όσο οι εικόνα τους και οι φωνές τους αγγίζουν το χέρι του ποιητή και το αφήνουν να συρθεί επάνω στην λευκή σελίδα.

Έξυπνο σενάριο, λεπτό χιούμορ, μια φαινομενικά «μπλαζέ» κατάσταση που κρύβει άπειρη τρυφερότητα και ευαισθησία, επιτρέπει στον Paterson, τον πρωταγωνιστή, αλλά και κάτοικο της ομώνυμης επαρχιακής πόλης των ΗΠΑ, να μετουσιώνει σε στίχους γραμμένους στο πρόχειρο τετράδιο, αλλά και με πλάγια γράμματα στην μεγάλη οθόνη, την- για όσους ζούνε βιαστικά- ρουτίνα της εργασιακής εβδομάδας. Και πάνω απ’ όλα η αριστουργηματική φωτογραφία, η κινηματογραφική αφήγηση, τα master class πλάνα, που επιτρέπουν ακόμα και στο close up επάνω σε ένα σπιρτόκουτο να γίνεται έργο τέχνης.

Μια ταινία που σε κάνει να φεύγεις από την αίθουσα πλουσιότερος συναισθηματικά.

Ο Εμποράκος

Σε κοινωνίες ανελεύθερες και σε δικτατορικά καθεστώτα «ανθίζουν μικροί δικτατορίσκοι» σε οικογενειακό και σε διαπροσωπικό επίπεδο, φαίνεται να μας υπενθυμίζει ο Ιρανός Asghar Fahradi,  με την ταινία του «Ο Εμποράκος», όπου κάνει μια σαφή αναφορά στο θεατρικό έργο του Arthur Miller, “Ο θάνατος του εμποράκου»

Όταν η πολυκατοικία, στην οποία βρίσκεται το διαμέρισμα τους, καταρρέει, το νεαρό ζευγάρι ο Emad (Shahab Hosseini) και η Rana (Taraneh Alidoosti) νοικιάζουν και μετακομίζουν στο σπίτι που τους συστήνει ένας συνάδελφος τους ηθοποιός, στον ερασιτεχνικό θίασο στον οποίον συμμετέχουν. Ένα διαμέρισμα όμως, στο οποίο κατοικούσε πριν μια γυναίκα «αμφιβόλου ηθικής», πράγμα  που εξ’ αιτίας μιας σειράς απίθανων συμπτώσεων, οδηγεί τους πρωταγωνιστές σε περιπέτειες.

Η βουβή καταπίεση του Ιρανικού λαού και τα συντηρητικά αντανακλαστικά μιας κοινωνίας που έχει μάθει να επιβιώνει κάτω από το θεοκρατικό καθεστώς των Αγιατολάχ, είναι το βασικό φόντο μιας σειράς αξιόλογων ταινιών που μας έχει δώσει τα τελευταία χρόνια ο σύγχρονος Ιρανικός κινηματογράφος. Η συγκεκριμένη όμως ταινία- παρ’ όλο που αναδεικνύει το συγκεκριμένο γεγονός, πράγμα ευπρόσδεκτο, αφού ο «τραμπισμός» και οι λαϊκίστικες ακροδεξιές φωνές στις δυτικές κοινωνίες κερδίζουν συνεχώς έδαφος εις βάρος του political correct, το οποίο αρκετές φορές τείνει να θεωρείται ντεμοντέ- εξ’ αιτίας του αδύναμου σεναρίου και του «λανθασμένου στησίματος» της αντιπαραβολής του θεατρικού έργου επάνω στο οποίο βασίζεται και της κινηματογραφικής αφήγησης, μόνο επιδερμικά καταφέρνει να σκιαγραφήσει τους κεντρικούς χαρακτήρες, αφήνοντας τις σκέψεις και τις πράξεις τους σε πλήρη αναντιστοιχία. Η μετατροπή του ήρωα, ο οποίος φαίνεται να είναι ένας άνθρωπος καλοπροαίρετος προοδευτικός και με καλλιτεχνικές ανησυχίες, σε γρανάζι του συστήματος που τον περιβάλει, προσκρούει επάνω στην καθόλου συγχρονισμένη θεατρική υποκατάσταση. Ένα ευφάνταστο, αν και όχι πρωτότυπο σκηνοθετικό εύρημα, λειτουργεί αρνητικά. Ο αργός ρυθμός και οι άσχημες ερμηνείες κάποιων δεύτερων ρόλων, επίσης δεν φαίνεται να δικαιώνουν αυτήν την φορά, τον κατά τα άλλα, ταλαντούχο δημιουργό.