Δευτέρα 12 Δεκεμβρίου 2011

Kâbê-Καμπέι η μητέρα μας


Η ταινία Kabe, του γιαπωνέζου σκηνοθέτη Yoji Yamada, μας μεταφέρει στην Ιαπωνία του 2ου παγκοσμίου πολέμου. Η εννιάχρονη Teruyo Nogami (Miku Sato) περιγράφει τα γεγονότα που σημάδεψαν την ζωή της και την ζωή της πατρίδας της.
Ο σκηνοθέτης σε αυτήν την μεγάλης διάρκειας ταινία- περίπου δυο ώρες και κάτι- προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στο γενικό πολιτικό πλαίσιο της αυτοκρατορικής Ιαπωνίας, με τον καλπάζοντα εθνικισμό να επικρατεί καταπνίγοντας κάθε διαφορετική φωνή και στην λεπτή, διάφανη σχεδόν αισθηματική ιστορία που προσπαθεί να αναπτυχθεί, ανάμεσα στην Kayo(Sayuri Yoshinaga)- μητέρα της Teryuo- και στον μαθητή του άντρα της, τον φοιτητή Yamazaki (Tadanobu Asano), καθώς ο πρώτος βρίσκεται στην φυλακή κατηγορούμενος, σαν «λόγιος» και κομμουνιστής.
Με κεντρικό σκηνικό την είσοδο του σπιτιού των Nogami και την εγγύς γειτονιά τους, παρακολουθούμε τις εποχές να εναλλάσσονται μέσα από πλάνα ορισμένα με ακρίβεια και λεπτομέρεια. Γραφή απλή, με «ανάσες» ανεπαίσθητου χιούμορ που κυρίως έχει να κάνει με το μεγάλωμα των παιδιών της οικογένειας της Teryuo δηλαδή και της λίγα χρόνια μεγαλύτερης της αδελφής, με πολλές πληροφορίες για την Ιαπωνική καθημερινότητα της εποχής, τροφή για σκέψη για τον δυτικό θεατή, που βρίσκεται μακριά από τον πολιτισμό αυτόν.
Η διήγηση της Teryuo έχει τα χαρακτηριστικά των κεφαλαίων ενός βιβλίου. Ξεκινά με την σύλληψη του πατέρα της από την αστυνομία, ως αντιστασιακός απέναντι στο καθεστώς και συνεχώς προσθέτει και αναλύει καινούργια πρόσωπα- χαρακτήρες αντιπροσωπευτικούς της εποχής αυτής. Με σχηματικό, αλλά αρκετά διεισδυτικό τρόπο ερχόμαστε σε επαφή με τις διαφορετικές στάσεις ζωής των ανθρώπων απέναντι στον φόβο της εξουσίας. Η πλειοψηφία που συμμορφώνεται και οι μειοψηφίες από τις οποίες άλλες αντιδρούν ανοιχτά και άλλες σηκώνουν ένα διάτρητο όπως αποδεικνύεται φράχτη προστασίας. Η πνευματική τάξη της εποχής, ουραγός του εθνικισμού προσφέρει νομιμοποίηση στο αυταρχικό καθεστώς. Το συνοικιακό συμβούλιο κάτω από τον φόβο της αστυνομίας κάνει τις δικές του μικρές επαναστάσεις, προωθώντας πράξεις αλληλεγγύης. Ο αδελφός της Kayo, μια φιγούρα πληθωρική και εξωστρεφής, έρχεται σε ρήξη με το «σύστημα», αλλά όχι από την πλευρά μιας προοδευτικής αντίληψης. Περισσότερο αντιδρά στον διάχυτο μιλιταρισμό, που επιχειρείται να επιβληθεί στην κοινωνία και θίγει το δικό του bon viveur μικρόκοσμο. Ο ιδεαλιστής φοιτητής Yamazaki ερωτευμένος σιωπηλά με την Kabe, η αδελφή του κρατούμενου, η Hatsuko, που σπουδάζει ζωγραφική και αντιμετωπίζει την κατάσταση με μια εσωτερική ψυχική δύναμη και αξιοπρέπεια.
Σε αυτό το ταραγμένο φόντο η οικογένεια μαθαίνει να ζει, χωρίς την παρουσία του πατέρα, να ξεπερνάει τις δυσκολίες την πείνα, την ανασφάλεια. Ζει ολόκληρη την μετάβαση από τις κορώνες του ψευτο-πατριωτισμού και της πολεμολαγνείας, ως το συλλογικό πένθος της κατάρρευσης και του πυρηνικού ολέθρου.
Μια ταινία αληθινή, ίσως λίγο ανισόρροπη στην προσπάθεια της να μιλήσει για πολλά πράγματα ταυτόχρονα και με αρκετές- ειδικά προς το τέλος όπου γυρίζει την αφήγηση σε ενεστώτα χρόνο- ακροβασίες σε στυλ μελό. Δυνατό της σημείο, πάνω από όλα, η «γιαπωνέζικη» ματιά της.

Δεν υπάρχουν σχόλια: